Тыа сирин кулууба үлэтин саҕалаабыта 70 сылынан

 

I Хомустаах кулуубугар 1978 с. уус-уран салайааччыннан үлэҕэ киирбитим. Оччолорго директорынан Валентина Николаевна Новгородова үлэлиирэ. Валентина Николаевна үлэтигэр сүрдээх ирдэбиллээх, үлэһит, дьону түмэр салайааччы этэ. Муоста сууйааччыннан Сысолятина Татьяна Николаевна, баяниһынан Николай Филиппович Азаров үлэлииллэрэ. Сайын «Аргыс» агибригаданнан хонуутааҕы отууларынан, сайылыктарынан тылынан сурунаал бэлэмнээн, концертаах сылдьарбыт. Агитбригадабытыгар сылдьыспыт оскуола оҕолоро Люба Пинигина, Валя Попова кэлин бэйэлэрэ кулууб үлэһиттэрэ буолбуттара. Студеннартан Николай Евсеевич Жирков – ЯГУ студена, эдэр ыччаттартан Валентина, Людмила Неустроевалар, Мила Рафаилова, Ф. Соловьев активнай кыттыыны ылбыттара.

1985 с. тыа сирин кулуубтарын бөдөҥсүтүү саҕаламмыта. СДК буолбуппут, методист, АКБ штата эбиллибитэ, автоклуб массыыната кэлбитэ. Суоппардарынан Заболоцкай Евгений, Заболоцкай М.С., Колесов Ин.Ин., кэлин дэгиттэр талааннаах баянист, ырыаһыт Иннокентий Николаевич Яковлев үлэлээбиттэрэ. «Мичээр» агит бригада диэн ааттаммыппыт. Совхоз хонтуоратугар, партком кабинетыгар Слепцов Василий Трифонович быһаччы салайыытынан «Пресс-киин» үлэлээбитэ. Бэнидиэнньик аайы онно мустан боевой листоктары, молниялары, от үлэтин сырдатар графиктары, үүт ыамын көрдөрөр экраннары 30-тан тахса илииһи илииннэн суруйан таһаарарбыт. Худуоһунньукпут, АКБ сэбиэдиссэйэ Константин Константинович Бурашев. Улууска агитбригада күрэҕэр бастаан, Нам улууһун республиканскай күрэххэ көмүскүүр чиэскэ тиксибиппит, ситиһиилээхтик кыттан дипломунан наҕараадаламмыппыт, телевиденияҕа уһуллубуппут.

1991 – 2001 сс. мин директорынан ананан үлэбин саҕалаабытым, ол кэмҥэ саҥа таас кулууб 1989 с. ахсынньы ыйга үлэҕэ киирбитэ. Дойду үрдүнэн ыһыллыы-тоҕуллуу, ыарахан «перестройка»  кэмигэр үлэлээбиппит. Олорон хаалбакка кыра-кыралаан «платнай өҥөлөрү» киллэрбиппит, нэһилиэнньэ өттүттэн элбэх уларсыы да баара. Араас түмсүүлэр, кулууптар тэриллибиттэрэ. Ол курдук эдэр ыччат түмсүүтэ «Шанс», салайааччы, лидер Федосеев Сергей Максимович, кэлин «Эрэл» ыччат түмсүүтэ буолбута. Манна лидердарынан үлэлээбиттэрэ – Егор Афанасьевич Охлопков, Василий Гаврильевич Жирков, Саргылана Атласова, Екатерина Борисова, Туйаара Алексеева, Иван Охлопков, Наталья Николаева ыччаттары түмэргэ биһиэхэ төһүү күүс буолбуттара. Ону сэргэ кырдьаҕастар, инбэлииттэр түмсүүлэрэ үлэлэрин саҕалаабыттара.

Бу түмсүүлэрбитин кытта ыкса сибээстээхтик үлэлээбиппит. «Кырдьаҕастар», «инбэлииттэр» күннэрин сценарийын суруйан, тэрийэн ыытарбыт. Араас юбилейдары, ыһыахтары ыытарга көмөлөһөрбүт. Оччолорго инбэлииттэр түмсүүлэрин салайааччыннан Людмила Владимировна Борисова, Светлана Алексеевна Соловьева сүрдээх таһаарыылаахтык үлэлээбиттэрэ. Ветераннарга Жиркова Варвара Дмитриевна, Перевалова Надежда Петровна сүрдээх таһаарыылаахтык ис сүрэхтэриттэн ылсан үлэлээбиттэрэ. Биһиги түмсүүлэрбит улууска биир бастыҥнар ахсааннарыгар сылдьара.

Клуб-кафе «Фантазия», клууб «30±5» солбуллубат тэрийээччилэринэн, ыытааччыларынан Акимова Зоя Васильевна, Петрова Наталья Гаврильевна этилэр. Кинилэр ыытар интэриэһинэй биэчэрдэригэр дьон үөрүүннэн кыттара, сылдьара. Элбэх киһи биһирэбилин, махталын ылыан ылбыттара.

1991 с. сэттинньи 7 күнүгэр саҥа «Төлөн» айар түмсүү нэһилиэк иннигэр бастакы сүрэхтэниитин концерынан саҕалаабыта. Салайааччы уонна тэрийээччи мин этим. Түмсүүбэр бастакыннан киирбиттэрэ – Афанасий Дьяконов, Николай Федотов, Семен уонна Валентина Тихоновтар, Василий Охлопков, Александр Окоемов, оскуола үөрэнээччилэриттэн Сергей Куличкин, Катя Маркова бааллара. Улуустааҕы «Отуу уота», «Туллук хаара»мелодистар түмсүүлэрин, олохтоох библиотеканы кытта ыкса сибээстээхтик үлэлээбиппит. Афанасий Дьяконов, Николай Федотов хоһоонноро улуустааҕы «Эҥсиэли» хаһыакка сотору-сотору бэчээттэнэллэрэ. Үлэ, тыыл ветерана Матрена иннокентьевна Сивцева «М.К. Аммосовка» анаабыт хоһооно улуус хоһоонньуттарын күрэҕэр бастаан анал наҕарааданнан бэлиэтэммитэ. С.С. Тихонов айар киэһэтин олохтоох кулуубка, дойдутугар Моорукка ыыппыппыт. Онно айар киэһэтигэр анаан К. Еремеев хоһоонугар «Үс хатыҥ» ырыа айбыта, Яна орлова сүрдээх үчүгэйдик, иэйиилээхтик ыллаабыта, кэлин радиоҕа уһуллубута. Нэһилиэкпит талааннаах ыччата Сергей Куличкин сырдык аатын үйэтитээри «Алгыс аптаах биһилэҕэ» диэн биэчэри, «Үрүҥ түүҥҥэ» ырыа айааччыларга, гитарнай ырыа күрэҕин ыыппыппыт.

Мин үөрэбин саҕалаабыт саҕалааһыным сүтэн, симэлийэн хаалбакка «Төлөннөр» билигин да баалларыттан, айа-тута сылдьалларыттан, Н. Федотов, К. Еремеев, Ан. Софронов кинигэ, С. Тихонов ырыаларын хомуурунньугун таһааттаран дьон сыанабылыгар утары ууммуттарыгар.

Мин үлэлээбит кэмнэрбэр араас көрүүлэргэ, фестивалларга куруук инники күөҥҥэ сылдьарбыт. Бу биһиги кулууппут үлэһиттэрин хас биирдиилэрин сыралаах үлэтэ буолар. Хомустаах талааннаах дьонунан баай, ол курдук ааттыам этэ кэргэннии Светлана Георгиевна уонна Константин Константинович Константиновтары, Светлана Алексеевна уонна Филипп Алексеевич Соловьевтары, Софья Петровна Пинигинаны, Семен Иосифович Константиновы, Валентина Николаевна уонна Семен Семенович Тихоновтары, кэрэ куоластаах ырыаһыттарбытын Мария Петровна Шарапованы, Надежда Петровна Перевалованы, улууска ыытыллыбыт «Максим-шоу» гран-при хаһаайынын Максим Максимович Тихоновы, Афанасий Дьяконовы, Анатолий Охлопковы, Евгений Иванову, Василий Колесовы, Игнат Оконешниковы. Кинилэр баар буолан биһиги үлэбит таһаарыылаах буоллаҕа.

Олоҕум саамай үтүө кэмнэрин культура сайдыытыгар, сүрдээх үчүгэй талааннаах дьоннордуун алтыһан, кинилэртэн элбэххэ үөрэнэн, үлэлээн сэмэй кылааппын киллэрбиппиттэн үөрэбин.

Билигин Мохсоҕоллоох бөһүөлэгэр кырдьаҕастар дьиэлэригэр «культ организаторынан» культура эйгэтигэр үлэбин түмүктээтим.

Соловьева Татьяна Родионовна, үлэ ветерана, Нам улууһун культуратын Бочуоттаах үлэһитэ.