Култуура дыбарыаһын сандаарар уоттара ыраахха диэри ыӊыра- угуйа турдуннар
Мин Никольскай дэрибинэтиттэн төрүттээхпин. Онно сельскэй кулууп сэбиэдиссэйинэн Елена Ивановна Бубякина үлэлиирэ. «Аа5ар бала5ан» диэн кинини кырдьа5астар таптаан ааттыылларын, кэпсэтэллэрин о5о сылдьан истэрбит…Кырдьыга да5аны билиӊӊи араас ааттаах культура дьиэлэрэ төрүттэрэ ити «аа5ар бала5антан» са5аламмытын остуоруйаттан, суруктан- бичиктэн аа5ан билэбит. Никольскайы төрдө нууччалар олохсуйан, олохтоон үөскэппиттэр, ол иһин о5о эрдэхпитинэ нууччалар дьиэ кэргэнинэн элбэхтэр этэ, кулуупка нууччалар ырыалара, частушкалара, үӊкүүлэрэ- битиилэрэ, пляскалара уоттаахтык- төлөннөөхтүк толоруллаллара. Биһиги улахан кылаастарга үөрэнэр кэммитигэр кулууп сэбиэдиссэйэ Елена Ивановна кулуупка ыытылар араас тэрээһиннэргэ кө5үлээн ыӊыран кытыннарар этэ.
Дьэ ол ыраах 1960 сыллартан са5алаан кулууп үлэтигэр сыстан, кыттан барбытым. Билигин сааһыран барраммын Елена Иванов5а кэрэ5э- сырдыкка уһуйбутугар махтана саныыбын. Киһиргээн ыллахха гармонист этим, билигин тарбахтаррым муостуйаннар дьиэм иһигэр дуона суохтук кыккырдатабын.
Хама5атта оскуолатын 1964 сыллаахха бүтэрэн баран, Ленин аатынан колхозка үлэлээн барбытым. Онтон 1966 сыллаахха колхоз комсомольскай тэрилтэтин секретарынан таланнар эдэр ыччаттары салайааччы (лидер) буолан, ыччаттарбын-комсомолецтарбын культурнай- маассабай, спортивнай үлэлэргэ кө5үлээччинэн , тэрийээччинэн кулууптары кытта холбуу салайсыбытым. Оччолорго Ленин аатынан колхоз Салбаны, 2-Хомустаа5ы, Николскайы, Хама5аттаны түмэрэ, онно 4 сельскэй кулууптар бааллара. Онтон Чита куоракка советскай- партийнай оскуоланы 1967-1970 сс. үөрэнэн бүтэрэн кэлэн бөдөӊсүйбүт улахан «Нам» совхоз босхоломмут комсомольскай тэрилтэтин секетарынан талыллан, эмиэ эдэр ыччаттары кытта үлэлиир дьолломмутум, араас таһымнаах уус –уран самодеятельноһы көрүү фестивалларын, слеттарын, спартакиадалары тэрийии,
түмүү, сүүрүү – көтүү, бэйэбинэн кыттан холобур буолуу, эдэр саас уоттаах – төлөннөөх кэмнэрэ этилэр.
Онон 1970 сыллаахха бала5ан ыйыгар үлэ5э Хомустаахха кэлиибэр, кулуупка сэбиэдиссэйинэн Консантинов Константин Николаевич үлэлии сылдьара, кини итиннэ 1975 сыл-ха диэри үлэлээбитэ. Ити сылларга кулууптар сельскэйтэн Тыа сирин культуратын дьиэтэ диэн ааттаммыттара. Салайааччылар директор буолбуттара уонна эбии уус- уран салайааччы штата олохтоммута. Онтон Попова Матрена Кузьминична директорынан, уус- уран салайааччынан Тихонова Валентина Николаевна үлэлииллэрэ, кэлин Валентина Николевна директордаабыта. Дьэ оччолорго эргэ кулуупка агит- зоналарынан , үлэ коллективтарынан уус – уран самодеятельноска көрүү- күрэх ыытыллара. Онно баара-бааллары аахсыы, ыһыылаах – хаһыылаах, иһиирээһиннээх ытыс хабыллар тыаҺа, өссө ата5ынан муоста5а дибдигирээһин, «ыалдьыы» бө5өтө буолара, омуннаатахха стадионӊа күрэхтэһээччилэри өйөөһүн курдук быһыы – майгы буолара. Ити ордук сааскы ыйдарга кулун тутарга, муус устарга буолаллара, дэриэбинэ ол уо5унан олорор. Ол тэрээһиннэргэ өйдөөн хаалбыппынан ордук активнайдык кыттыыны ылаллара: ырыаһыттар- Надежда Петровна Перевалова, Мария Петровна Шарапова, Мир Николаевич Пестряков, Семен Иосифович Константинов, София Петровна Пинигина, Иннокентий Николаевич Петров, Марфа Иннокентьевна Новгородова, Варвара Егоровна Охлопкова, Константин Николаевич, Светлана Георгиевна Константиновтар, Варвара Романовна Жиркова, Михаил Михайлович Кривошапкин, Клавдия Николаевна Кривошапкина, Октябрина Васильевна Кривошапкина, Александра Максимовна Тихонова, Максим Максимович Тихонов, Иннокентий Алексеевич Колесов, Василий Алексеевич Колесов, Надежда Петровна Дьячковская, Вячеслав Вячеславович Казанов, Филипп Алексеевич Соловьев, Прокопий Прокопьевич Окоемов, Яна Петровна Орлова. Үӊкүүһүттэр- Розалия Николаевна Делиграсова, Надежда Петровна Перевалова, Мария Афанасьевна Корякина, Галина Тимофеевна, Максим Максимович Тихоновтар, Елизавета Михайловна Дмитриева, Светлана Игнатьевна Николаева, Анна Егоровна Стручкова, Марфа Романовна Стручкова, Розалия Егоровна Федорова, Мария Петровна Посельская.
Сыанка, көр – күлүү, уус – уран аа5ыы артыыстара: Афанасий Федорович Охлопков, Эллэй поэт «Ѳрүөл кэриэһигэр» хоһоонун аа5арыгар мэктиэтигэр хара5ын уота сандаара умайар курдуга, батта5а өрүкүйэн хаалара, оннук ылыннарыылаахтык , бэриниилээхтик оруолун толороро, убаастыыр убайбыт барахсан. Эбэтэр «Наара суох» пьеса5а Наара суох оруолун мин биллэ5им , оччолорго совхоз кылаабынай ветвраһа, Иннокентий Григорьевич Мачахтыров бэккэ толорон турардаах. Сыанка кэмигэр ыстаанын баантатын төлөрүтэн, туруусугун өттүгүн аллараа өттүгэр диэри ньылбы баттаан баран туруусугуттан «быты» кытаахтаан таһааран үс атахтаах остуол сирэйигэр ууран, тойон эрбэ5инэн ньыһыйа баттыыр, ол тот быт ньы5ыллар тыаһа саала көрөөччүлэригэр «пас» гына тыастаахтык иһиллэр, быт инчэ5эйэ бирээмэ ыһылла түһэргэ дылы гынар , көрөччүлэр сиргэнэн сирэйдэрин мырдыӊнаталлара, бу баарга дылы. Дьэ ити курдук итэ5этиилээхтик оонньоон турардаах, артыыс үөрэ5эр барбыта буоллар улахан талаан арыллыа эбитэ буолуо. Оруолу бэрт сэргэхтик ылыннарыылаахтык толороллоро Матрена Кузьминична Попова, Марфа Иннокентьевна Новгородова, Филипп Алексеевич Соловьев, Мария Павловна Еремеева, Константин Николаевич Константинов, Клара Прокопьевна Орлова. Кэлин эдэрдэр солбуйан эмиэ бэрт учугэйдик оонньууллара. Кулуупка биир сүрүн оруолу ылааччынан музыкант буолара. Оччолрого сүрүн музыкальнай инструмент баян . Кулуупка биир биэс харчыта , төлөбүрэ суох, туох баар тэрээһиннэри баянынан до5уһуоллаан, ону таһынан спортивнай күрэхтэри тэрийэн, общественнай төрүөккэ оло5уран үлэлээбит киһинэн буолар учуутал идэлээх, олус талааннаах Николай Филиппович Азаров. Концерт бэлэмнэниитэ ачаабыта нэдиэлэ устата, киэһэтин мустан түүн ортотугар диэри буолара. Дьэ ону бу санаатахха тустаах үлэтин курдук хас киэһээ аайы кэлэн концеры бэлэмниэххэ диэтэххэ сылаалаах , унньуктаах үлэ буолла5а, дьиэ кэргэннээх киһиэхэ дьэ тулуура сүрдээх эбит. Николай Филипповиһы өрүүтүн махтана саныахха наада. Кини кэннэ биир баянист, Хатырыкка көһүөхтэригэр диэри Пинигин Михаил Федорович эмиэ үчүгэйдик оонньуура, сүрүн үлэтэ совхозка суоппардыыра.
Бэйэм кулууп үлэтигэр кыа5ым тиийэринэн барытыгар күн бүгүнӊэ диэри кыттабын, арай үӊкүүгэ сатаабат буолан кытта сатаабаппын.
Культура дин киэн баай таһымнаах, киһини кэрэ5э- үтүө5э угуйар, киһи духовнай таһыма үрдүүрүгэр сүрүн тирэх буолар. Эдэр ыччаттар үтүө5э – кэрэ5э тардыһыылаах буолун. Кулууп үлэтин өрүү өйүү, кытта сылдьын.
Роман Романович Леонтьев, үлэ ветерана, 1-Хомустаах нэһилиэгин «Ытык Киһитэ», «Ытык А5а» бэлиэ хаһаайына
Комментариев нет:
Отправить комментарий