Тыа сирин кулууба үлэтин саҕалаабыта 70 сылынан

"Үҥкүү киһи дууһатын абылыыр, киһи санаатын кынаттыыр, үгүс үөрүүгэ үктэннэрэр сүдү күүс"

Мин, Корякина (Баишева) Мария Афанасьевна, кулун тутар 24 күнүгэр 1944 сыллаахха Саха АССР Нам улууһун Таастаах нэһилиэгэр күн сирин көрбүтүм. Ийэм Баишева (Татаринова) Варвара Николаевна, Горнай улууһун Бэс-Күөл (2 Атамай) нэһилиэгиттэн төрүттээх, 14 сааһыгар Нам улууһун Таастаах нэһилиэгиттэн төрүттээх Баишев Афанасийга кэргэн тахсан көһөн кэлбитэ.Оҕо сааһым Таастаах нэһилиэгэр ааспыта, оскуоланы Партизан 8 кылаастаах уонна Нам орто оскуолаларыгар үөрэнэн бүтэрбитим.Намҥа оскуолаҕа үөрэнэр сылларбар "Ньургуһун" ырыа-  үҥкүү ансаамбылыгар 1961-1966 сылларга дьарыктаммытым. Салайааччыбыт хореограф Роза Борисовна Кириллова, СССР культуратын туйгуна (Отличник  культуры СССР), Саха АССР культуратын бочуоттаах үлэһитэ (Заслуженный работник культуры ЯАССР) этэ. Роза Борисовна Бурятияттан төрүттээх этэ, онно балетнай оскуоланы бүтэрбит үөрэхтээҕэ. Ансаамбылга "Цветок счастья", "Красавица Лена" үстүү көстүүлээх балетнай спектаклларга сүрүн оруолларга пуантанан үҥкүүлээбитим. Роза Борисовна Намҥа хореографынан ананан кэлбит кэмэ этэ, үҥкүү бөҕөтө туруорбута. Үөрэппит үҥкүүлэрэ буолаллар :  украинский, нуучча,белорусскай, бурятскай, тувинскай, арабскай, египетскай, вьетнамскай, испанскай, сахалыы уонна  "Һээдьэ".Үгүс элбэх фестивалларга  кыттаммыт куруук  кыайан-хотон 1-кы степеннээх лауреат буоларбыт. Оччолорго Хабаровскайга, Иркутскайга, Дьокуускайга буолбут фестивалларга ситиһиилээхтик кыттыбыппыт.

Онтон 1979-1981 сылларга  1-Хомустаах учаастактааҕы балыыһатыгар медсестранан үлэлии сылдьаммын иллэҥ кэммэр "Нам" совхоз ыччаттарыгар совхозтар икки ардыларыгар самодеятельнай концертарга бэлэмнэнии чэрчитинэн үҥкүү кружогун  арыйан үлэлэппитим. Бу кэмҥэ культура дьиэтин уус-уран салайааччынан Матрена Кузьминична Попова үлэлии сылдьара. Бу кружокка туруоруллубут үҥкүүлэр Нам улууһун үҥкүүгэ уус-уран самодеятельнай коллективтарын истэригэр биһирэбили, улууска ыытыллар фестивалларга кыттан бастаабыппыт, кыайбыппыт-хоппуппут, ситиһиилэммиппит, лауреат үрдүк аатын сүкпүппүт. Ол сылларга 1-Хомустаахха анал идэлээх хореографтар суох буоланнар,  үҥкүүнэн дьарыктаммыт буоламмын бу кружогу иилээн-саҕалаан ыыппытым. "Хотугу ыччат сюитата", вьетнамскай, молдавскай, испанскай, "Березка", "Һээдьэ" үҥкүүлэри туруорбутум,  бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмытым. 

Оҕо эрдэхпиттэн  үҥкүүнү биһириир буоламмын үс кыыспын үҥкүү кэрэ эйгэтигэр уһуйбутум, кинилэр оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан музыкальнай оскуолаҕа хореография отделениетыгар дьарыктаммыттара, онтон  Окоемов Александр Николаевич  салайааччылаах  "Мичээр" оҕо үҥкүү норуодунай ансаамбылыгар сылдьыбыттара, ансаамбыл выпускниктара. Билигин сиэннэр үҥкүүгэ дьарыктаналлар. Оҕолорум, сиэннэрим үҥкүүнэн дьарыктанан киэҥ сирдэри кэрийдилэр,  үгүс  ситиһиилэрдээхтэр. Онон биһиги дьиэ кэргэн үҥкүүлүүрбүтүн олус сөбүлүүбүт. Киһи үчүгэй дьарыктаах буоллаҕына үгүһү ситиһэҕин, үтүө киһи буоларга дьулуһаҕын. Үҥкүү киһи дууһатын абылыыр, киһи санаатын кынаттыыр, үгүс үөрүүгэ үктэннэрэр сүдү күүс. Коллектив кыттыылаахтарын кытта доҕордуу сыһыан үөскүүр, бэйэ-бэйэни кытта өйдөһүү-өйөнсүү, сырдыкка-кэрэҕэ тардыһыы, дьулуурдаах буолуу, дьоҥҥо-сэргэҕэ үөрүүнү эрэ тиэрдии, үтүө сыһыан, истиҥ мичээр, амарах санаа диэн өйдөбүллэргэ үөрэнэҕин, кынаттанаҕын.  Инникигэ эрэллээх, ыраас санаалаах буолаҕын. Улуустааҕы үҥкүү күрэҕэр  2009 сыллаахха  "Лучший восточный танец" диэн почётнай грамота ылбытым,  2018 сыллаахха региональнай күрэххэ оҕолорбун, сиэннэрбин кытта 10 буолан "Индийскэй" үҥкүүнү үҥкүүлээммит "Гран-При" буолбуппут.  Биһиги дьиэ-кэргэн индийскэй дууһалаахпыт.  2020 сылга  Аан дойдутааҕы дистанционнай  үҥкүү күрэҕэр оҕолорбун, сиэннэрбин кытта  "Индийскэй" үҥкүүбүтүнэн  бастакы миэстэ буолбуппут. Оҕолорум, сиэннэрим үҥкүүнү олус сөбүлүүрбүн убаастаан, куруук миигин өйүүллэриттэн дьоллоохпун.

  Александр Николаевич  Окоемов 2006 сыллаахха "Чэбдик" үҥкүү группата тэрийбитэ. Аан бастаан восточнай үҥкүүлэри үөрэппиппит, үгүс кэнсиэрдэргэ кыттыыны ылбыппыт. Кэнники сылларга араас омуктар үҥкүүлэрин дьарыктаабыта. Киниэхэ махталбыт муҥура суох. Билигин салгыы " Чэбдиктэри"  Филиппова Татьяна Филипповна дьарыктыыр, хореограф Сергеева Эдуара Ивановна биһиэхэ Восточнай, Цыганскай, Венгерскай, Украинскай, хотугу үҥкүү,  "Алаас" , "Сир симэҕэ" үҥкүүлэри туруорбута. Чэбдиктэр хас биирдиибит үҥкүүбүтүгэр дьаныһан туран  дьарыктанабыт, нэһилиэкпит культурнай олоҕор сэмэй кылааппытын киллэрэрбититтэн үөрэбит. Салайааччыларбытыгар улахан махталбытын биллэрэбит. Үҥкүүнү таптыахха, үгүс үөрүүнү бэлэхтиэххэ! 

Мария Корякина, " Чэбдик" үҥкүү бөлөҕүн кыттыылааҕа. Үлэ, сцена ветерана.